Linki sponsorowane
Masaż sportowy ściśle związany jest z treningiem sportowym. Analizując cykle
treningowe, możemy dostrzec różne natężenia wysiłków fizycznych w zależności od
dyscypliny sportowej. Treningom fizycznym towarzyszą takie pojęcia jak:
przetrenowanie, roztrenowanie, przygotowanie do startu, rozgrzewka, regeneracja.
Każdemu z tych pojęć podlegać będzie odpowiednie działanie ze strony masażysty.
Głównymi celami masażu sportowego są:
-przygotowanie do następnego treningu, zawodów,
-przyśpieszenie regeneracji organizmu zawodnika
-zapobieganie i leczenie kontuzji,
-podbudowa psychologiczna zawodnika. Masaż sportowy bazuje na technikach masażu
klasycznego, ale ruchy rozcierania oraz ugniatania górują nad pozostałymi.
Stosowanie technik związane jest ściśle ze stanem psychofizycznym zawodnika oraz
rodzajem okresu treningowego. Stąd możemy podzielić masaż sportowy na:
1. masaż treningowy,
2. masaż przed zawodami,
3. masaż przedwysiłkowy, 4.masaż powysiłkowy,
Treningowy - zwany masażem przygotowywawczym, stosuje się w okresie całego cyklu
treningowo startowego. Celem masażu jest rozwijanie zdolności sportowca do
pracy, zwiększeniem możliwości organizmu. Masaż ten kończymy na dwa dni przed
zawodami.
Przed zawodami - umożliwia zawodnikowi osiągnięcie jak najlepszej gotowości
startowej. Masaż ten powinien obejmować całe ciało, a jego intensywność zależy
od dyscypliny sportowca. Ma utrzymać aparat ruchowy w optymalnej gotowości
startowej.
Przedwysiłkowy - mający na celu przygotowanie organizmu do wysiłku sportowego,
stosowany jako uzupełnienie rozgrzewki, powoduje rozgrzanie stawów i ścięgien,
rozluźnienie mięśni, dzięki czemu wzrasta ich elastyczność.
Powysiłkowy - mający na celu skrócenie czasu regeneracji organizmu po
intensywnym i długotrwałym wysiłku, jego głównym zadaniem jest poprawa
rozprowadzenia krwi a szczególnie limfy, a także zmniejszenie powysiłkowego
napięcia mięśniowego.
TENIS ZIEMNY
Tenisem określamy grę sportową rozgrywaną na korcie tenisowym z udziałem dwóch
przeciwników lub dwóch par przeciwników, polegająca na przebijaniu rakietą
tenisową piłki ponad siatką na pole przeciwnika, w sposób utrudniający jej
odbiór. Piłkę można przebić, zanim dotknie ona kortu lub po jednym odbiciu.
Technika gry oparta jest na uderzeniach: serwis, forhend, bekhend, wolej, smecz.
Każde uderzenie piłki wymaga odpowiedniego chwytu rakiety, a efektywność gry
wynikająca ze skuteczności wyżej wymienionych zagrań zapewnia nieustanna,
prawidłowa praca kończyn dolnych tenisisty. Gracz powinien być szybki, zwinny,
silny i wytrwały.
Główne obciążenia przypadają na kończyny dolne oraz na kończynę górną, w której
trzymana jest rakieta. Masaż treningowy
U tenisistów po treningu wykonuje się spokojny, ale dość mocny masaż karku
obręczy barkowej oraz kończyn górnych, zwłaszcza tej, trzymającej rakietę. Kilka
godzin po treningu możemy wykonać także masaż kończyn dolnych. Przy intensywnym
treningu masaż częściowy należy stosować maksymalnie trzy razy w tygodniu.
Masując, wykorzystujemy głównie techniki rozcierania oraz głębokiego ugniatania.
Po bardzo wyczerpującym treningu masaż wykonuje się z mniejszą niż zwykle siłą.
Masaż całego ciała przeprowadza się po dużym obciążeniu treningowym, ze
szczególnym uwzględnieniem takich części ciała jak grzbiet, klatka piersiowa
oraz brzuch i taki masaż wykonujemy dwa razy w tygodniu. Można też zrezygnować z
kolejnego treningu, zamieniając go na średniointensywny masaż całkowity.
Wykonywanie masażu treningowego należy przerwać co najmniej na dwa dni przed
meczem.
Masaż przed zawodami Między ostatnim dniem treningu a dniem meczu stosowany jest
intensywny masaż całego ciała. Utrzymuje on aparat mięśniowy w optymalnej
gotowości do rywalizacji na korcie. Masaż startowy
Wykonujemy krótki, ale dokładny masaż karku, obręczy barkowej oraz KG
trzymającej rakietę, a także KKD. U zawodnika w leżeniu przodem masujemy tylną
stronę tułowia (szczególnie kar i obręcz barkową, wał m. trapeziusa, staw
barkowy i barkowo-obojczykowy) i mm. pośladkowe oraz KKD (gł. ścięgno
Achillesa). Następnie masujemy przednie strony KKD, zwłaszcza stawy skokowe i
kolanowe. Dodatkowo masażem obejmujemy KG aktywną oraz jej stawy.
Masaż powysiłkowy
Technikami głaskania, rozcierania, ugniatania oraz wibracji wykonujemy łagodny
masaż KG aktywnej, karku i obręczy barkowej oraz KKD. Następnie masujemy cały
grzbiet. Można zastosować drenaż limfatyczny KKD i KG aktywnej.
Kontuzje
- Łokieć tenisisty
Zapalenie bocznego nadkłykcia kości ramiennej, które polega na zapaleniu ścięgna
mięśnia krótkiego prostownika nadgarstka. Dolegliwości występują u tenisistów
podczas uderzeń grzbietem ręki, podczas czynności wymagających długiego
utrzymywania nadgarstka w wyproście z licznymi ruchami palców lub po
bezpośrednim uderzeniu w boczną okolicę łokcia. Leczenie łokcia tenisisty polega
przede wszystkim na tym, by ograniczyć bolesne ćwiczenia, można stosować masaż
lodem. W wyjątkowych przypadkach można zastosować unieruchomienie przedramienia
i łokcia. Następnie wprowadzamy ćwiczenia przywracające prawidłową elastyczność
zginaczy i prostowników, a więc przede wszystkim stretching prostowników i
zginaczy palców, nadgarstka i łokcia.
Innymi urazami są:
-skręcenia stawu skokowego
- naderwania ścięgna Achillesa
- naderwania więzadła pobocznego piszczelowego stawu kolanowego
- uszkodzenia łąkotek
- naderwania ścięgna głowy długiej m. biceps brachii
- zwichnięcia w st.barkowym i barkowo-obojczykowym
NARCIARSTWO
Narciarstwo można podzielić na trzy różne dyscypliny, a mianowicie biegi, skoki
i dyscypliny alpejskie.
Biegi narciarskie to dyscyplina narciarstwa klasycznego, polegająca na pokonaniu
określonego dystansu w jak najkrótszym czasie. Charakteryzują się dynamiczną,
intensywną pracą prawie wszystkich grup mięśniowych. Ważnymi cechami biegaczy są
siła, szybkość i koordynacja.
Celem jest wykonanie jak najdłuższego skoku po rozpędzeniu się i odbiciu od
progu skoczni. Na największych skoczniach, tzw. mamucich, możliwe są skoki
przekraczające 200 metrów Ocenia się odległość uzyskaną przez zawodnika oraz
styl skoku. Skoczek powinien poznać prawa fizyki, które działają na jego ciało
podczas lotu i umieć wykorzystać siły aerodynamiczne. Najbardziej przeciążony
jest aparat ruchowy kończyn dolnych.
Narciarstwo alpejskie to dyscyplina polegająca na jak najszybszym zjeździe po
stoku na długich szerokich nartach, na trasie wyznaczonej przez specjalne
tyczki. U sportowców tych najbardziej obciążone są mięśnie prostowniki kończyn
dolnych, oraz mięśnie grzbietu. Masaż treningowy
U biegaczy narciarskich po treningu przeprowadzamy łagodny masaż kończyn dolnych
lub kończyn górnych, natomiast po kilku godzinach można wykonać masaż mięśni
tułowia. Całościowy masaż można stosować trzy razy w tygodniu, głównie
uwzględniając klatkę piersiową, brzuch, grzbiet, obręcz barkową, stawy biodrowe
oraz mięśnie pośladkowe.
Natomiast u skoczków i narciarzy alpejskich masaż wykonujemy ok. 2 godz. po
treningu. Masujemy energicznie kończyny dolne z zastosowaniem rozcierania
(głównie stawy) i głębokiego ugniatania. Masaż całkowity stosujemy raz w
tygodniu.
Na dwa dni przed zawodami nie wykonujemy masażu treningowego.
Masaż przed zawodami
Między ostatnim dniem treningu a dniem zawodów stosujemy dość mocny masaż
całościowy, a u biegaczy zwracamy więcej uwagi na okolice klatki piersiowej,
brzucha, grzbietu i karku z barkami. Celem masażu jest utrzymanie mięśni w
optymalnej gotowości startowej. Masaż startowy
U biegaczy narciarskich masaż jest krótki dokładny. Zaczynamy od tylnej części
ciała, masujemy tułów (szczególnie stawy barkowe i mięśnie międzyżebrowe) oraz
mięśnie pośladkowe. Następnie opracowujemy kończyny dolne (głównie ścięgno
Achillesa oraz mięsień brzuchaty łydki). Podczas masażu przedniej części ciała
opracowujemy stawy skokowe i kolanowe, później mięśnie międzyżebrowe i mm.
piersiowe większe.
U skoczków narciarkich również wykonujemy krótki, ale dokładny masaż kończyn
dolnych, mm. przykręgosłupowych grzbietu i brzucha. Po kolei masujemy cały
grzbiet, pośladki, tylna część kończyn dolnych (głównie ścięgno Achillesa i m.
brzuchaty łydki). Potem przednią część KD (szczególnie stawy skokowe i
kolanowe), następnie mm. Brzucha (szczególnie m. prosty brzucha i m. skośny
brzucha).
Masaż startowy u narciarzy alpejskich wygląda tak jak u skoczków narciarkich.
Uwagi końcowe
U zawodników, u których występuje „gorączka przedstartowa" wykonujemy
uspokajający i delikatny masaż głównie głaszcząc, ugniatając większe grupy
mięśniowe (zawodnicy ci nie wezmą udziału w zawodach). Sportowców, u których
występuje „apatia przedstartowa" wykonujemy masaż pobudzający intensywniejszy,
stosując głównie silne głaskania, rozcierania i ugniatania, oszczędzając te
mięsnie, które będą obciążone podczas zawodów. Do masażu dodajemy maść
rozgrzewającą. Masaż powysiłkowy Stosujemy takie techniki jak wyciskanie,
łagodne rozcieranie i ugniatanie kończyn dolnych (u biegaczy również kończyn
górnych i obręczy barkowej)do 20 min. Następne 25 min przeznacza się na masaż
grzbietu i mm. Przykręgosłupowych z zastosowaniem energicznych ruchów głaskania,
ugniatania, oklepywania, silnej wibracji przyrządowej i wałkowania. U biegaczy
można zastosować drenaż limfatyczny kończyn dolnych.
Kontuzje
Najczęstszymi i najbardziej znanymi wśród narciarzy kontuzjami są: - urazy w
stawie skokowym
Urazem stawu skokowego jest nadmierna inwersja, czyli potoczne „skręcenie
kostki". Taki uraz może powstać w czasie biegu po nierównej nawierzchni,
nieprawidłowego zeskoku, czy obrotu na stopie.
Objawami są obrzęk, krwiak w okolicy kostki bocznej, ból, ograniczenie
ruchomości, trudności w chodzeniu (wspinanie na palcach) i niestabilność stawu.
Uszkodzenia aparatu więzadłowego stawu skokowego zazwyczaj dobrze się goją wobec
czego wystarcza postępowanie zachowawcze. Stosuje się odpoczynek, chłodzenie (np.masaż
lodem), modelujący opatrunek uciskowy, ułożenie przeciwobrzękowe (noga w górze),
leki przeciwzapalne oraz możliwie wczesną mobilizację stawu. W każdym przypadku
należy zastosować czasowo stabilizator stawu skokowego oraz fizjoterapię mającą
na celu odbudowę masy i kontroli mięśniowej
-„kolano skoczka"
To zmiana przeciążeniowo-zwyrodnieniowa więzadła rzepki w okolicy jej
wierzchołka. Jest częstym powodem bólu przedniej części kolana. Zazwyczaj
rozpoczyna się tuż poniżej rzepki i może w krótkim czasie prowadzić do
degeneracji więzadła lub jego urwania.
Wynika z często powtarzanego przeciążania aparatu wyprostnego. Siła jaka działa
przy lądowaniu po wyskoku na kolano przewyższa ponad dziesięciokrotnie ciężar
ciała zawodnika!
Pacjenci z „kolanem skoczka" odczuwają ból w okolicy więzadła rzepki (podskoki,
bieg, przysiady), najczęściej tuż poniżej jego przyczepu do rzepki, który nasila
się z upływem czasu, a do bólu dołącza się stopniowo uczucie sztywności i
obrzęku kolana. Mięsień czworogłowy uda jest osłabiony.
Leczenie zaczyna się od leczenia zachowawczego. Zaleca się odpoczynek, okłady i
masaże lodem, leki przeciwzapalne i przeciwobrzękowe oraz elewację kończyny.
Równie ważne jest wzmacnianie i rozciąganie mięśnia czworogłowego oraz
rozciąganie mięśni zginaczy. Następnie zawodnik koncentruje się na
rehabilitacji. W przypadkach bólu przewlekłego, nawracającego lub w przypadku
częściowego zerwania więzadła rzepki konieczne jest leczenie chirurgiczne.
Rehabilitacja po zabiegu wymaga od zawodnika cierpliwości i wytrwałości. Powrót
do sportu jest zazwyczaj możliwy po upływie 3-6 miesięcy i zależy od stopnia
uszkodzenia więzadła.
Regularne wzmacnianie i rozciąganie mięśnia czworogłowego oraz mięśni zginaczy
kolana jest najlepszym sposobem na uniknięcie tego typu urazu. Przygotowanie
kondycyjne przed sezonem powinno zawierać ćwiczenia ekscentryczne mięśnia
czworogłowego tak, aby uodpornić więzadła na powtarzane obciążenia.
Innymi urazami są:
- naderwania więzadeł stawu skokowego
- złamania kostek
- złamania kości podudzia
- złamanie nasady bliższej kości piszczelowej
- naderwania więzadła pobocznego piszczelowego stawu kolanowego
- uszkodzenia łąkotek
- spiralne złamania uda
- zwichnięcie stawu biodrowego
- naderwanie ścięgien Achillesa
- naderwania ścięgien łydek
- zerwania więzadła krzyżowego tylnego lub przedniego
- złamania kręgosłupa
- zwichnięcia stawu barkowego
Masaż sportowy jest równie ważny dla sportowców jak ćwiczenia fizyczne.
Przygotowuje mięśnie do maksymalnego wysiłku przed i podczas rywalizacji, a po
zawodach pozwala mięśniom rozluźnić się oraz utrzymać je w odpowiedniej
elastyczności i gotowości do kolejnych treningów. Masaż oraz ćwiczenia
zmniejszają także ryzyko kontuzji, które są częstym „gościem" w życiu
sportowców. Po doznanych kontuzjach masaż poprawia ukrwienie co wpływa dodatnio
na odbudowanie tkanek i zlikwidowanie objawów urazów oraz wzmocnienie siły
mięśniowej.
Autor: Barbara K, Zofia H