Klasyczny masaż leczniczy polega na odpowiednim ułożeniu chorego oraz stosowaniu klasycznych technik masażu ( głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie, wstrząsanie i wibracja ).Znajduje on zastosowanie głównie w schorzeniach narządu ruchu. W zależności od wielkości pow.tk.objętej masażem może mieć formę m. częściowego lub ogólnego. Może go wykonywać masażysta lub automasaż. Powinien być wykonywany metodą ręczną bez użycia aparatów. Grupę specjalistycznych masaży leczniczych stanowi zbiór stosowanych, zmodyfikowanych sposobów wykonywania masaży odpowiednich do występujących schorzeń. Większość z tych sposobów masażu ma zast. w leczeniu schorzeń internistycznych, a technika wyk. wynika z neuroodruchowej teorii oddziaływania bodźców.

Masaż w środowisku wodnym - wymaga specjalistycznych urządzeń, wspólna cechą jest wielokierunkowe oddziaływanie bodźców: ciśnienia strumienia wody wykonanego przez urządzenie, oddziaływania środowiska wodnego na tkanki (ciśnienie, temp,skład chem. wody)

Masaż przy użyciu aparatów - uwzględnia różne rodzaje bodźców dostosowane do tkanek przez specjalnie do tego celu skonstruowane urządzenia wibrujące(akwawibron, redor lub urządzenie pneumatyczno-ciśnieniowe).

RODZAJE MASAŻU LECZNICZEGO

Masaż klasyczny - Klasyczne techniki masażu: ułożenie rozluźniające, technika głaskania, technika rozcierania, oklepywania, wstrzasania, wibracji.

Masaż specjalistyczny - segmentarny, łącznotkankowy, okostnowy, izometryczny.

Masaż w środ. wodnym - wirowy, podwodny, natryskowy.

Masaż przyrządowy - wibracyjny, pneumatyczny, synkardialny.

METODY MASAŻU

Może być wykonywany ręcznie, przy użyciu aparatów i urządzeń do masażu oraz metodą łączną. Ręcznie najczęściej, pozwala to na palpacyjną oceną reaktywności tk. masowanych oraz na ocenę występowania zmian tkankowych tj. zgrubienie łącznotkankowe, tkliwość bólowa, przeczulica, zmiany napięcia mięśniowego. Pozwala na dokładne opracowanie topograficzne tkanek z uwzględnieniem odpowiedniego doboru wyk. masażu stosownie do okolicy masowanej i występujących zmian chorobowych. jako samodzielne zabiegi lecznicze stosuje się masaż aparatem Akwawibron, masaż synkardialny i masaż ultradźwiękowy. Zastosowanie aparatów i urządzeń do masażu jako samodzielnych źródeł energii mech. przekazywanych tkankom jest w zasadzie metodą uzupełniającą. Urządzenia stosowane w masażu wytwarzają głównie (wibracja) drganie mech.

FORMY MASAŻU LECZNICZEGO

Może być wykonywany miejscowo na ściśle określone okolice ciała lub całe ciało. W pierwszym przypadku mówimy o masażu częściowym, a w drugim o masażu ogólnym lub całkowitym. Ale podział możemy przedstawić również na masaż krótko bodźcowy, średnio bodźcowy i długo bodźcowy.

Masaż krótko bodźcowy - 10-20 min. należy dostarczyć taką ilość bodźców, aby w czasie zabiegu wystąpił odczyn miejscowy. Można wykonywać codziennie. Odczyn powinien powodować odpowiednie przestrojenie funkcji fizjologicznych różnych ukł.

Masaż Średnio bodźcowy - 20-30 min. wykonywać codziennie lub co drugi dzień .Dostarczyć taką ilość bodźców aby wystąpił odczyn miejscowy i częściowo odpowiednie reakcje ogólne.

Masaż długo bodźcowy - 30-45min.Wyk.co 2 dzień. Oprócz odczynu miejscowego można zaobserwować reakcje ogólne.

MECHANIZM DZIAŁANIA MASAŻU

Działanie centralne - Pobudzenie ukł. nerwowego za pośrednictwem odruchów i czynności koordynacyjnych kory mózgu może wpływać na wszelkie narządy i układy org.

Działanie lokalne - mechaniczny przepływ krwi w naczyniach oraz chłonki w naczyniach chłonnych.

W czasie masażu docierają do mózgu miliony bodźców. Wywołują one stan pobudzenia kory mózgu, która jest narządem kierującym czynnościami wszystkich narządów a zatem i mięśni. Pobudzenie kory mózgowej powoduje szybsze i bardziej sprawne wykonywanie czynności przez narządy wykonawcze.

WPŁYW NA POSZCZEGÓLNE UKŁADY

Wpływ na skórę - masaż przyspiesza obieg krwi i limfy w naczyniach skórnych dzięki czemu z jednej strony następuje bardziej aktywne dostarczanie tkankom i organom masowanego odcinka substancji odżywczych, a z drugiej szybsze wydalanie produktów przem. mat. Skórne naczynia krwionośne rozszerzają się przez co poprawia się odżywianie skóry oraz znajdujących się w niej gruczołów. Poprawia czynność wydalniczą gruczołów łojowych i potowych, ułatwia oddychanie skóry.

Wpływ na tk. mięśniową - masaż pobudza włókna mięśniowe do skórczu i podnosi ich napięcie co zapobiega zanikom mięśniowym, zwiększa zdolność mięsni do pracy. Po 5 min. masażu zdolność do pracy zmęczonego mięśnia wzrasta 3-5 krotnie. Powoduje szybsze wydalanie produktów przem. mat. Pod wpływem masażu tk. mięśniowa jest obficiej zaopatrzona w tlen.

Stawy i aparat więzadłowy - szybciej przywraca się zdolność stawów i aparaty wiez. do pracy. Masaż stawu polepsza jego ukrwienie przez co następuje szybsza wymiana prod. rozpadu na subst. odżywcze. Pod wpływem masażu zwiesza się elastyczność i wytrzymałość aparatu więzadłowego a zatem stopień ruchomości stawu.

Ukł. krwionośny i limf. - Pod wpływem masażu naczynia krwionośne rozszerzają się i zwiększa się szybkość obiegu krwi w tętnicach przez co ułatwia prace serca, ułatwia dopływ krwi żylnej, przyspiesza usuwanie z organizmu produktów rozpadu, pobudza ukł. krwionośny i limf. do pracy co powoduje wzmożenie zasilenia organów w tlen i subst. odżywcze.

Ukł. nerwowy - działa uspokajająco lub pobudzająco - głaskanie, delikatne rozcieranie, słaba wibracja działają uspokajająco. Ugniatanie, oklepywanie, silna wibracja działają pobudzająco. Masaż działający na ośrodkowy ukł. nerw. powoduje wysyłanie bodźców do mięsni, gruczołów wydzielania wew. oraz poszczególnych narządów. Wywiera działanie na ośrodkowy ukł. nerw. za pośrednictwem włókien czuciowych obwodowych. Masaż jako bodziec mech. przede wszystkim działa na OUN

Pozostałe ukł. - Masaż powoduje przyspieszenie procesów biochemicznych zachodzących w org. a co za tym idzie wpływa na szybsze usunięcie prod. przem. mat. i dostarczania subst. odżywczych do tkanek i narządów. Podczas masażu zwiększa się ilość krwi przepływającej przez nerki, przez co ulega poprawie i stymulacji czynność filtracyjna nerek i wydalane są z moczem prod. przem. mat. Masaż pośrednio wpływa na ukł. pokarmowy polepszając jego ukrwienie, co w znacznym stopniu poprawia trawienie i przyswajanie subst. odżywczych a także przyspiesza wydalanie z przewodu pok. prod. niestrawionych.

ZASADY OBOWIĄZUJĄCE

Wszystkie techniki w masażu klas. wykonuje się wzdłuż przebiegu naczyń limf.

Kk.d - od stopy do st. kolanowego a potem do biodrowego

Kk.g - od dłoni do st. łokciowego i ramiennego

Powłoki brzuszne - w kierunku węzłów chłonnych

Klp - od mostka na boki węzłów chłonnych pachowych oraz w górę w kierunku węzłów podobojczykowych

szyja - od żuchwy i do ucha w dół do węzłów chłonnych podobojczykowych

głowa i twarz - w stronę węzłów chłonnych przyusznych

kark i ob. barkowa - w kier. węzłów chłonnych pod potylicznych i pachowych

grzbiet - od kręgosłupa na boki oraz z dołu do góry w kier. węzł. chłonnych pachowych

miednica i ok. krzyżową - w kier. pachwiny

WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA

Wskazania do masażu częściowego

w chorobach skóry - zaburzenia odżywcze skóry, odmrożenia choroby naczyń krwion. i limf. wyst. blizn pooperacyjnych i zrostów powstałych po wstrzyknięciach domięśniowych cele kosmetyczne

w chorobach ukł. krążenia - stany obniżonego ciśnienia krwi, choroby naczyń krwionośnych, niewydolność krążenia, stwardnienie tętnic obwodowych, stany po przebytych zap. żył k. d.

w chorobach ukł. mięśniowego - zapobieganie i leczenie zaników mięśniowych, pobudzenie mm. narządów wew. likwidacja skurczów bł. mięśniowej naczyń krwionośnych, rozluźnianie napięcia m oddechowych w przewlekłych nieżytach oskrzeli oraz w dychawicy oskrzelowej w okresie miedzy napadowym, stan pourazowy mm, przewlekłe stany zapalne mięsni, zaniki mięśniowe pochodzenia neurogennego (niedowłady, porazenia)

w chorobach narządu ruchu - wady wrodzone oraz zaburzenia rozwoju narządu ruchu, zmiany zniekształcające kostno-stawowe w następstwie procesu zwyrodnieniowego, stany po przewlekłym  zap. stawów, mięsni, wieszadeł i torebek ścięgnistych, przypadki po zdjęciu opatrunku gipsowego w celu usunięcia zrostów oraz poprawy krążenia i trofiki skóry, stany pooperacyjne narządu ruchu, choroby kości i stawów, stany pourazowe, zmiany narządu ruchu będące następstwem przeciążenia

w chorobach reumatycznych - wszystkie postacie gośćca, szczególnie tk. miękkich w celu zmniejszenia obrzęków i bólu oraz zapobiegania zanikom mięśniowym.

Wskazania do masażu częściowego

W okresie rekonwalescencji, jako masaż kondycyjny, w celu zapobiegania odleżynom i zaburzeniom ukł. krążenia, w otyłości i nadwadze, w stanach związanych z długim przebywaniem w łóżku, w nerwicach typu psychicznego (masaż obniża stan nadpobudliwości ukł. nerwowego)

Przeciwwskazania do masażu klas.

Wszelkiego rodzaju zmiany dermatologiczne, zap. szpiku kostnego z przetokami, wczesny okres po złamaniach, skręceniach, zwichnięciach, ostre i podostre steny zap. krwotoki i skłonność do wyst. stany chorobowe przebiegające z wysoką temp. powyżej 38 st. świeże zakrzepy, kamica wątrobowa i nerkowa, stany zapalne dróg żółciowych, choroba jelit z owrzodzeniem, choroba wrzodowa a krwawieniami, nowotwory, menstruacja, tętniaki.

MASAŻ POSZCZEGÓLNYCH CZĘŚCI CIAŁA

Masaż grzbietu - masaż całego ciała rozpoczynamy od największych jego powierzchni i dlatego rozpoczynamy od masażu grzbietu. masowany leży na brzuchu, kkg, ułożone wzdłuż tułowia. Stojąc z lewej strony masowanego na wysokości odcinka lędźwiowego, prowadzimy masaż na stronie przeciwnej grzbietu stosując wszystkie techniki. Masaż grzbietu można przeprowadzić w pozycji stojąc tylko po jednej stronie masowanego. Masaż grzbietu przeprowadzamy od pośladka do barku oraz do kręgosłupa do linii pachowej środka. Techniki: głaskanie - podłużne, poprzeczne, rozcieranie - podłuzne poprzeczne, ugniatanie.

Masaż kręgosłupa - masowany leży na brzuchu, kk.g ułożone wzdłuż ciała, masażu kl, kregosłupa zalecany jest kierunek od dołu do góry czyli od k. krzyżowej do barku. Dla dokładniejszego rozmasowania m kręgosłupa które narażone są na duże przeciążenia należy stosować kilka rodzajów rozcierania i ugniatania. Techniki: głaskanie, rozcieranie ugniatanie oklepywanie

Masaż karku i obręczy barkowej - Można przeprowadzić w poz. siedzącej lub lezącej. W pozycji siedzącej masowanego układa on k.g na stoliku a ciało opiera na swoich rekach. W pozycji siedzącej masowany może opierać czoło na wałku a k.g na udach. W pozycji lezącej na brzuchu masowany podkłada kończyny pod czoło. Masaż obejmuje okolice karku, barków, łopatek.Po obu stronach kręgosłupa przeprowadzamy: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie, wibracja.

Masaż kl. p - Masowany leży na plecach, kk.g ułożone wzdłuż ciała. Masaż prowadzimy wzdłuż mostka i pod obojczykiem oraz stosujemy: głaskanie podłużne i poprzeczne, rozcieranie podłużne i poprzeczne, ugniatanie mm piersiowych w kilku pasmach, oklepywanie górnej części klp. wibracje podłużną i poprzeczną.

Masaż mm międzyżebrowych - masowany siedzi na leżance lub na wysokim krześle bez oparcia. Stoimy za nim. Opuszki palców 2,3,4 jednej reki przykładamy miedzy poszczególne żebra przy mostku. Masaż prowadzimy od mostka do kręgosłupa w przestrzeniach międzyżebrowych. Głaskanie, rozcieranie, wibracje. Najpierw masujemy po jednej stronie a potem po drugiej.

Masaż powłok brzusznych - pozycja na plecach, kk.g wzdłuż ciała, kk.d ustawione w zgięciu w stawach kolanowych i biodrowych pod które układamy wałek. tajemy po prawej stronie masowanego. Masaż prowadzimy w prawą stronę. wg. wskaz. zegara. Wyk. głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie,wibracje.

Masaż k. dolnej - pozycja leząca na plecach, brzuchu lub boku, w zależności od grupy mięśniowej która chcemy masować. k.d masujemy etapami, rozpoczynając od palców stopy a kończąc na stawie biodrowym. Masaż przedniej str. kończyny dolnej przeprowadzamy, rozcieranie, głaskanie równoczesne na wszystkich palcach stopy od palców do pięty prowadząc: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie str. przyśrodkowej i bocznej stopy, oklepywanie, głaskanie. Kolejno masujemy str. grzbietowa stopy wykonując głaskanie oraz rozcieranie wzdłuż poszczególnych k. śródstopia od palców do st. skokowego Przeprowadzamy tu rozcieranie wokół kostek oraz pow. przedniej stawu między kostkami.

Masaz k.górnej - Wykonujemy w pozycji siedzącej albo w leżeniu na plecach. Masaż przeprowadza się etapowo rozpoczynając od palców reki.

Ręka i st. nadgarstkowy - Rozpoczynamy od palców które masujemy oddzielnie przeprowadzając od paliczka dalszego w kierunku st. śródręczno paliczkowego. Na palcach wykonujemy głaskanie, rozcieranie i ugniatanie po stronie grzbietowej, dłoniowej i stronach bocznych. Grzbiet reki masujemy od stawów śródręczno-paliczkowych od stawu nadgarstkowego wzdłuż poszczególnych kości śródręcza. Na grzbiecie ręki stosujemy: głaskanie, rozcieranie, Na stronie dłoniowej: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, ugniatanie kłębu i kłębika, oklepywanie, głaskanie. Staw nadgarstkowy Masujemy na całej szerokości stosując głaskanie i rozcieranie.

Masaż przedramienia i stawu łokciowego - Przeprowadzamy od st. nadgarstkowego do łokciowego. Głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, wibracja. Staw łokciowy masujemy przy lekkim zgięciu przedramienia. Wykonuje się rozcieranie samego stawu oraz najbliższego jego otoczenia.

Masaż całego ciała - rozpoczynamy od największego obszaru czyli od masażu tylnej strony tułowia. Masowany leży na brzuchu z kończynami górnymi wzdłuż tułowia, głowa na boku. W pierwszej kolejności masujemy grzbiet i kręgosłupa następnie kark i bark. Przy masażu karku i barku masowany leży na brzuchu z rękami podłożonymi pod ciało. Kolejno wykonujemy masaż mięśni pośladkowych a później tylnych stron kończyn dolnych. Rozpoczynamy od masażu ścięgna pięty Achillesa, następnie masujemy łydkę i tylną stronę uda. Po masażu stron kończyn dolnych masowany obraca się na plecy i przeprowadzamy masaż stron kończyn dolnych. Rozpoczynamy od masażu palców następnie masujemy stronę podeszwową stopy i jej str. grzbietową. Kolejno wykonujemy masaż st. skokowego, podudzia, st. kolanowego oraz uda. Po masażu kończyn dolnych masujemy powłoki brzuszne i klp. w pozycji leżenia masowanego na plecach. Następnie przeprowadzamy masaż kk.g w pozycji leżenia masowanego na plecach albo w poz. siedzącej. W poz. siedzącej masujemy również głowę i szyję.

TECHNIKI WYKONYWANIA MASAŻU KL.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu wynika z toku zabiegu i podstawowych wymagań klinicznych. Chory przygotowuje miejsce do zabiegu, odkrywa daną cześć ciała, odzież powyżej miejsca masowanego nie powinna uciskać, skóra pacjenta powinna być czysta i nie mogą występować żadne choroby skóry. Odpowiednie ułożenie chorego, rozluźniające, stosownie do okolicy zabiegu, stosujemy podgłówki, wałki, kliny. Miejsce nie masowane powinno być zakryte prześcieradłem. Odpowiednie ułożenie ma na celu: rozluźnienie, unikanie bólu, unikamy częstych zmian ułożenia w trakcie zabiegu, zapewnia ekonomiczny dostęp masażysty do chorego, wyeliminować wszystkie niekorzystnie wpływające czynniki zewnętrzne.

Pozycje ułożeniowe -

Leżenie tyłem - W tej poz. zwrócić uwagę na lordozę szyjną, włożyć płaski wałeczek w celu odciążenia tego odcinka.

Leżenie przodem - Ułożenie to wymaga wyrównanie fizjologiczne lordozy columnea, ręcznik pod kolce biodrowe przednie górne, głowa na bok twarzą do masażysty. W celu uzyskania rozluźnienia mm. grzbietu pod barki wkładamy małe kliny w okolice st. skokowych podkładamy wałeczek w celu rozluźnienia mm. podudzi.

Leżenie na boku - Wymagane ułożenie głowy na poduszce i podłożyć miękki wałek pod talię w celu zmniejszenia napięcia w odcinku C i TH-L, kończyny górne zgięte w łokciach spoczywają przed tułowiem, noga lekko zgięta spoczywa na podłożu a k. górna jest przetorowana na wałku wzdłuż podudzia.

Pozycja siedząca - Istotne jest stabilne i wygodne i jak najbardziej rozluźniające mięsnie usytuowanie pacjenta do zabiegu. Przy masażu okolic głowy i karku a tym bardziej obręczy k. górnej konieczne jest podparcie głowy i ustabilizowanie kk. górnych przez oparcie ich na biodrze.

TECHNIKI

Głaskanie - technika mająca na celu obniżenie napięcia poprzez odpowiedni nacisk opuszkami palców na powierzchnie skóry i wykonywanie naprzemiennych posuwistych ruchów po tkance masowanej. Możemy wykonywać stroną dłoniową , grzbietową reki lub opuszkami palców. Dłoń może być ułożona prostopadle do masowanych mięsni lub poprzecznie, palce mogą być złączone lub rozstawione. Istotą jest by podczas głaskania cała powierzchniowa dłoni przylegała do powierzchni masowanej, wywierając równomierny nacisk. Kierunek wykonywania ruchów zgodny z anatomicznym przebiegiem mięśni i naczyń. Dzielimy na: głaskanie powierzchowne, głębokie, płaskie obejmujące

1 Powierzchowne - w fazie wstępnej przy dominacji objawów bólowych oraz tam gdzie wskazany jest łagodny i uspakajający bodziec, wykonujemy powoli w rytmie 24-25/min. Powoduje: uspokojenie układu nerwowego, obniża pobudliwość emocjonalną i tonizuje napięcie. Dzięki temu powoduje rozluźnienie i poprawę funkcji naczyń skórnych, przetransportowanie materiałów odżywczych skórnej i podskórnej tk łącznej.

2 Głebokie - przyspiesza krążenie krwi i chłonki (zmniejsza zastoje i obrzęki). Pod jego wpływem jest wchłanianie płynów z podskórnej tk łącznej. Wykonujemy rytmicznie energicznie wpływając na pobudzająco na OUN przyśpieszając krążenie, przekrwienie mięsni pobudzając gruczoły potowe i łojowe w skórze. U pacjentów z niedowładami porażeniami głaskanie lekkie obniża pobudliwość kom. rdzenia kręgowego, a na klp. zwalnia ruchy oddechowe.

Głaskanie oczyszcza skórę ze zrogowaciałych łusek naskórka, poprawia oddychanie skórne. Masaż zaczynamy, kończymy i przeplatamy każdą technikę głaskaniem.

Rozcieranie - technika po głaskaniu mająca na celu przesuwanie głębszych warstw ruchami kolisto-posuwistymi tk. masowanej. Powoduje to utworzenie się fałdów w którym występuję rozcieranie i rozciąganie tkanki. Rozróżniamy powierzchowne i głębokie stosuje się w okolicach stawów, patologicznych zmianach tk. około wstawowych leczeniu przykurczy, bliznowatych deformacji skórnych, zrostów pourazowych. Tempo wolne, krótkotrwałe na jednym i tym samym odcinku od 60-100 ruchów/min. Nie stosować środków wspomagających przesuwanie się. Podczas rozcierania pojawia się uczucie ciepła. Temp. tk. może wzrosnąć nawet o 5st.

Ugniatanie - technika w której masażysta swoimi rękami unosi, uciska i wyciska tk masowaną. Wykonujemy na dużych grupach mięśniowych. W tempie 40-50 ruchów min. i pod jego wpływem powstają podrażnienia proprioreceptywna, co powoduje że w OUN powstają procesy pobudzające. Dzięki tej technice osiągamy regeneracje funkcjonalnej niewydolności mięśnia i stymulacje procesu wymiany tlenu i CO2. Odmianami ugniatania są: wałkowanie, zruszanie i zwijanie. Istotne jest aby ręce objęły dokładnie część tkanki masowanej i dzięki temu odciągnęły bezboleśnie i ucisnęły odpowiednie tkanki, ręce muszą płynnie przesuwać się po masowanym mięśniu. Nie wolno powodować ześlizgnięcia się reki, nierównomiernego prowadzenia i szarpania. Wałkowanie wykonujemy na kończynach głównie na mm osłabionych po urazach i stanach patologicznych naczyń obwodowych. Zawijanie wykonuje się przy masażu przedniej ściany brzucha gdy mm są osłabione i zwiotczałe. Zruszanie w okolicach gdzie trudno nam uchwycić mm, głównie na plecach w okolicach przykręgosłupowych.

Oklepywanie - polega na uderzaniu rękoma w tkanki masowane. Jest silnym bodźcem mechanicznym. Wykonuje się najczęściej dłoniowa częścią paliczków lub opuszkami palców. Uderzenie powinno być sprężyste, krótki ale bezbolesne.

Dzielimy na: łyżeczkowe - dłoniowa częścią reki przy zgiętych palcach tworzący wraz z kciukami tzw. łyżeczki, powstaje poduszka powietrzna miedzy częścią dłoniowa masażysty a tk masowaną. Miotełkowanie -brzegami bocznymi rozstawionych palców 5-4-3-2 w czasie uderzenia ręka ustawiona pod katem 45st a palce kolejno uderzają o siebie i tkanki. Siekanie -miedzy brzegiem łokciowym a palcem uderzenia są zwarte lub lekko odwiedzone. Technika tak dostosowana, aby kontakt był jak najkrótszy z tkanka a siła uderzenia była równomiernie rozłożona. W tempie 250-300 uderzeń/ min. Dobór sposobu zależy od okolicy masowanej, grubości tkanki tłuszczowej, stanu fizjologicznego tkanki nerwowej. Wykonujemy wzdłuż przebiegu włókien mięśniowych i nerwów obwodowych. Słabe oklepywanie powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, szybkie powoduje rozszerzenie naczyń, podwyższenie temp. tk wywołuje odruchowe skórze mm podwyższając napięcie mięśniowe. Nie stosuje ssie przy wzmożonym napięciu i porażeniach spastycznych.

Wstrząsanie - potrząsanie tkankami. Przekazywanie rekami drgań mechanicznych o znacznej amplitudzie i częstotliwości na koniczynach w celu obniżenia napięcia mięśniowego i obniżenie aparatu więzadłowego. Kończyny górne chwytając rękoma kończynę pacjenta w okolicy nadgarstka. Kończyną dolna w okolicy stawu skokowego powoduje zmniejszenie spastyczności, stymuluje gruczoły zewnętrznego wydzielania, aktywuje obieg chłonki, poprawia krążenie obwodowe, zwiększa elastyczność w więzadłach stawowych.

Wibracje - technika polegająca na przekazywaniu drgań mech. Poprawne i dokładne wykonanie wibracji wymaga dużego wysiłku ze strony masażysty. Dlatego stosuje się aparaty wibrujące. Rozróżniamy wibracje: stabilną - wykonywana wzdłuż przebiegu mm narządów i naczyń. Wywołując wibracje należy wywołać nacisk na tkanki, na początku lekki a potem silniejszy i znowu słabszy. Drgania mogą być przekazywane przez cała dłoń. Stabilną - na bolesne punkty w miejscach wyjścia nerwów obwodowych oraz miejsca złamania. Wykonujemy w czasie 5-15sek.Wibracja punktowa obniża pobudliwość nerwowa, działa przeciw bólowo, przyśpiesza tworzenie kostniny oraz zmniejsza powstawanie obrzęków.

TOK ZABIEGU

Podstawowa informacja dla masażysty jest podanie w skierowaniu rozpoznania zasadniczego dostosowania masażu oraz występujących schorzeń współistniejących u chorego kierowanego na zabieg. Tok ten ma trzy części:

1.Część Wstępna - 3-10min. Rozpoznanie się ze zleceniem, uzyskanie dodatkowych inf. od chorego o dolegliwościach, zorganizowanie stanowiska pracy, odpowiednie pomoce dla chorego, poinformowanie chorego o sposobie przygotowania się i ewentualna pomoc choremu w rozebraniu się, przyjęciu właściwej pozycji, przygotowanie tkanek do zabiegu.

2.Część Główna -10-30min.

Faza Przygotowawcza - palpacyjna ocena reaktywności tkanek i reakcji ogólnej chorego, występowania zmian tkankowych( przeczulica napięcie mięśniowe). Masaż wstępny okolic funkcjonalnie związanych z miejscem wyst. schorzenia

Faza właściwa -masaż tk. powierzch. w okolicy zmian chorobowych, tkanek głębiej położonych w okolicy zmian chorobowych.

Faza utrwalająca -masaż tk funkcjonalnie związanych z procesem chorobowych, ruchy bierne lub czynne w stawach funkcjonalnie związanych z okolica masowana w fazie właściwej.

3.Część Końcowa - 5-10min.Czyszczenie skóry chorego i rak masażysty po zabiegu, poinformowanie chorego o przewidywanych reakcjach po zabiegu, pomoc choremu w ubraniu się i poinformowanie chorego o zachowaniu się po zabiegu, uporządkowanie stanowiska zabiegowego.

Proporcje czasowe zależą od rodzaju schorzenia, kolejności zabiegu i reaktywności chorego.

MASAŻ ŁĄCZNOTKANKOWY

Technika tego masażu jest specyficzna i polega na rozcieraniu małymi ruchami palców 3 i 4 miejsc wrażliwych w tk. łącznej. Pacjent odczuwa tą technikę jako wrażenie zacięcia lub zadraśnięcia jakby masaż był wykonywany paznokciem. Zależnie od prowadzonej warstwy tk. łącznej rozróżniamy techniki: skórna, podskórna i powięziowa. Wykonujemy w sytuacjach gdy powłoki ciała są napięte. Wynika to z powiązań tej tk z autonomicznym ukł. nerwowym. Dzięki przesuwaniu i jej możliwości zmniejsza się napięcie i to wpływa na odczuwanie dolegliwości bólowych. Dzięki temu znajduje to zastosowanie w leczeniu chorób wew. Technika polega na powierzchownym przesuwaniu tk łącznej od brzegów kości i mięśni. Zasadą jest przesuwanie a nie ucisk. Podczas zabiegu należy kolejno masować strefy zmian łącznotkankowych: przy brzegu k krzyżowej, okolicy krzyżowo - odbytowego, okolice krętarza większego, wyrostków kolczystych w kierunku bocznych stron ciała i okolice m prostownika grzbietu oraz brzegi łopatek. Reakcje wywołane przez ten masaż dzielimy na: subiektywne odczucia pacjenta -są uzależnione od stopnia napięcia tej tk. Im większe zmiany łączno tk. tym silniejsze są odczucia i wrażenia. Reakcje tkanki skórnej - uczucie gorąca, zniesienie bólu, zmożoną potliwością. Objawy te mogą utrzymywać się do 24h po zabiegu. Reakcja Nerwowa - wyst. po 2h po zabiegu. Pacjent odczuwa zmęczenie jako reakcje wzmożonego nap. układu przywspół. Zjawisko to jest normalnym objawem po zabiegowym. Wystarczy odpoczynek 30min.i ten stan normalizuje się. Spotyka sie nawet wzmożony apetyt i pragnienie. Niektórzy mają zwiększenie oddawania moczu. Typowe reakcje dla masażu tkanki łącznej są wykorzystywane w leczeniu chorób naczyń krwionośnych, zaburzeń tarczycy i chorób nerek. Reakcje Opóźnione .

MASAŻ OKOSTNOWY

Polega na uciskowym, punktowym masażu odpowiednich powierzchni kostnych. Oddziaływanie polega na miejscowym pobudzeniu przekrwienia i regeneracji komórek w tkance kostnej. Wpływa to również na drodze neuroodruchowej które są pobudzone wraz z pow. tk. kostnej wszelkie narządy. Wewnętrzna struktura okostnej i warstwa rozrodcza okostnej spełnia ważna role we wzroście fizjologicznym trzonu kości i przy zanikach kostnych, chorobach reumatycznych a nawet chorobie Sudecka. Badania fizjologiczne potwierdzają że bodziec uciskowy skierowany na okostną wywołuje reakcje odruchowe w tkankach i narządach unerwionych przez ten sam segment rdzenia kręg. co stymulowana okostna.

Czyli powoduje skórcze napięciowe, wzmożona plastyczność się zmniejsza a wiotkość tk. przyjmuje normalne napięcie. Zjawisko to potwierdzają badania kliniczne pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych i żołądka obserwując po masażu powrót do normalnego stanu pracy. Wskazania do tego masażu to: wiele chorób wyst. w obrębie głowy i tułowia, naczyniowo ruchowe bóle głowy, atroficzny katar, schorzenia Columnea, bóle przeciążeniowe krzyża, stany po zapaleniu płuc, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy, zwyrodnienia stawów, skręcenia i zwichnięcia, po długotrwałych unieruchomieniach.

Omijamy mięśnie aby osiągnąć jak najbliższy kontakt z kością i gdy palec uciskający będzie odczuwał opór tk. kost. należy na nim wykonać kilka małych obrotów na pow. około 5mm.Nastepnie na kciuku zmniejsza się nacisk bez odrywania palca od pow. Może mieć charakter wiercący. Trwa to 4-10sek.Powtarzac co 2/4min.Kończymy głaskaniem głębokim opuszkami palców lub kłębem w miejscu zabiegu. Czas cyklu 20min.W stanach ostrych 1-3 zabiegów w tygodniu.

P-wskazania: osteoporoza, pierwotnie przerzutowe guzy kości, stany zapalne tk. kostnej.

ZASADY STOSOWANIA - WYBRANE CHOROBY

W chorobach urazowych - umiejętnie stosowany masaż leczniczy jest bardzo pomocnym środkiem w leczeniu i rehabilitacji schorzeń ortopedyczno -urazowych. Masaz w miejscu urazu można stosować dopiero po całkowitym wygojeniu się uszkodzonych tkanek. Nie należy stosować masażu tkanek w okolicy zespolenia się kości z elementami metalowymi gdyż może to spowodować odczyny zapalne w tej okolicy. Szczególnie przydatne jest stosowania masażu wolnymi ruchami głaskania, rozcierania i ugniatania w odruchowo wzmożonym napięciu mięśniowym. Rozcieranie tkanek okołostawowych, blizny pourazowe, po wszelkich zabiegach, w obrębie tkanek miękkich zapobiegamy tworzeniu się przykurczy bliznowatych. Stosowanie masażu w okresie unieruchomienia na dużych grupach mięśniowych tułowia czy kończyn wcześnie nie uruchomionych aktywizuje układ krwionośny dostarczając bodźców proprioreceptywnych i skutecznie zapobiega powstawaniu odleżyn. Masaż stosowany po zdjęciu gipsu przyśpiesza regeneracje skóry, poprawie ukrwienie tkanek miękkich, wpływa na poprawę elastyczności aparatu więzadłowego i przyśpiesza mineralizacje kości a stosowany zi nnymi zabiegami wpływa na skrócenie okresu rekonwalescencji.

Układ Nerwowy - Celem stosowania masażu u chorych z uszkodzeniem OUN będzie przeciwdziałanie powstawaniu obrzęków, działanie przeciwbólowe, pobudzenie mm współdziałających i antagonistycznych. Masaż wykonywać delikatnie w krótkich seriach kilkakrotnie w ciągu dnia. Skuteczne stosowanie masażu segmentarnego i łącznotkankowego wspomagać możemy zabiegami cieplnymi. Masaż klasyczny stosowany w uszkodzeniach n. obwodowych zapobiega zwłóknieniem w obrębie tkanek miękkich i są to techniki: rozcieranie, ugniatanie i oklepywanie.

W chorobach reumatycznych - RZS - masaż powinien rozluźniać napięte mm. Techniki: głaskanie, rozcieranie, wstrząsanie i wibracja. W okresie remisji unikać silnych bodźców które spowodują ból. Tutaj ma znaczenie głaskanie i rozcieranie, wykonywane wolno i rytmicznie na okołostawowych tkankach miękkich. Z doświadczeń wynika że stosowanie masażu rak w okresie podostrym w znacznym stopniu ułatwia chorym wykonywanie ruchów w paliczkach zmniejszając ból i obrzęki. ZZSK -celem masażu jest łagodzenie objawów bólowych, zmniejszenie napięcia mięśniowego mięśni pośladkowych, m. międzyżebrowych a regularne stosowanie masażu w okresach remisji poprawia ukrwienie mm, zapobiega utrwalaniu przykurczy i opóźnia procesy zwyrodnieniowe w tkance mięśniowej.

W chorobach wewnętrznych -wpływa na układ krążenia i chłonny w oparciu o nowe metody masażu segmentarnego, łącznotkankowego i okostnowego. Możemy go stosować w chorobach naczyń obwodowych w celu zmniejszenia obrzęków i przyśpieszenia krążenia żylnego. W chorobach przebiegających ze zmniejszeniem się napięcia naczyń limfatycznych i włosowatych. Korzystny wpływ masażu w chorobach ukł oddech, zapaleniu oskrzeli, dychawicy oskrzelowej, dystonii płucnej. Masaż klp rozluźnia mm oddech co umożliwia wykonanie bardziej efektywnych ruchów oddechowych. Podczas masażu zalecane jest oklepywanie, wibracja i wstrząsanie klp w różnych specjalnych drenażowych ułożeniach. W ginekologii i położnictwie we wczesnym okresie połogowym skóra jest rozciągnięta. Masaż zaczynamy od kd, brzucha, tk łącznej. Masaż nóg pobudza przepływ krwi żylnej i chłonki-głaskanie i ugniatanie w okolicy podeszwowej stopy i pięt oraz podudzi nw zakresie żyły od piszczelowej. W żylakach na wew. pow. podudzia. Masaż brzucha wspomaga procesy wsteczne w obrębie powłok brzusznych, pobudza funkcje układu krążenia jelit. Wykonuje się w leżeniu tyłem-powierzchniowe ugniatanie powłok brzusznych całą dłonią i opuszkami palców. Zwrócić uwagę aby unikać ucisku na obkurczającą się macice w pierwszych dniach po rozwiązaniu. Ważne są ruchy rozcierania mm czworobocznych lędźwi i miejsc połączenia tego mięśnia z mm poprzecznym brzucha - wpływa to na szybkie ustępowanie bólów krzyża i zmniejszenie się stanów hipotonicznych mm skośnych brzucha.